Często spotykam się z pytaniem czy kawa odwadnia organizm. Jako że odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, to postaram się w tym wpisie przybliżyć temat substancji diuretycznych oraz wpływu kawy na odwodnienie organizmu.

Czy kawa odwadnia organizm?

Po pierwsze jest to pytanie postawione nieprecyzyjnie, bowiem jeśli możemy mówić o funkcji diuretycznej, to raczej chodzi nam o kofeinę, która zawarta jest w kawie.

Kofeina, podobnie jak nikotyna i wiele leków, w środowisku naturalnym jest trucizną produkowaną przez rośliny w celu ochrony przed szkodnikami (1).

Jest ona bardzo szybko i prawie całkowicie wchłaniana z przewodu pokarmowego do układu krążenia, gdzie po godzinie osiąga maksymalne stężenie. Podwyższone stężenie utrzymuje się przez ok. 4 godziny.

Ciekawe badanie dotyczące działania diuretycznego 13 różnych napojów zostało przeprowadzone przez Profesora Rona Maughana (2). Wraz ze swymi współpracownikami grupie 72 mężczyzn podali w sposób losowy po 1 l danego napoju.

Następnie, po dwóch godzinach zebrano próbki moczu i dokonano ich oceny w oparciu indeks nawodnienia napojów (BHI). Wyniki pokazały, że różnica pomiędzy kawą, a wody nie jest statystycznie istotna.

Innymi słowy, kawa spożywana w umiarkowanych ilościach nie tylko nie odwadnia organizmu, co wręcz ma bardzo podobne właściwości nawadniające do wody.

Zobacz też mój przepis na kawę kuloodporną:
Kawa kuloodporna (Bulletproof coffee)

W innym, równie ciekawy badaniu przeprowadzonym przez grupę badaczy z Uniwersytetu w Birmingham poddano analizie grupę 50 mężczyzn, którzy zadeklarowali regularne picie kawy (3).

Chcąc odpowiedzieć na pytanie czy kawa odwadnia podzielono ochotników na dwie grupy. Pierwsza z nich przez trzy dni otrzymywała cztery kubki kawy (4 x 200 ml). Druga wypijała taką samą ilość wody.

Badacze podczas oceny wzięli pod uwagę następujące parametry:

• zmiany w całkowitej masie ciała,
• zawartość wody w organizmie,
• poziom elektrolitów we krwi,
• ilości wydalanego moczu!

Wyniki pokazały, że konsumpcja kawy nie wpływa negatywnie na bilans wodny i elektrolitowy. Ponadto, podobnie jak w opisanym powyżej badaniu stwierdzono, że efekt nawadniający był podobny jak ten notowany w przypadku konsumpcji wody.

Kofeina co prawda działa moczopędnie, jednak jak pokazują badania (3) codzienne spożycie poniżej 4 mg/kg ma działanie zbliżone do wody. W takiej ilości kofeina nie powinna mieć negatywnego wpływu na stan zdrowia, czy wydolność organizmu (4).

Dodatkowo, regularne spożywanie kofeiny, np. w formie kawy zwiększa tolerancję organizmu na jej działanie. W efekcie działanie diuretyczne staje się mniej odczuwalne.

W badaniach przeprowadzonych w grupie osiemnastu mężczyzn, który spożywali trzy różne rodzaje płynów nie stwierdzono stanu odwodnienia w grupie otrzymującej napój z dodatkiem kofeiny (5).

W innym badaniu przeprowadzonym na Uniwersytecie Stanowym w Ohio poddano analizie wpływ kofeiny na sześciu kolarzy. Sportowcom podawane napoje z kofeiną lub bez niej w trakcie trzygodzinnego treningu.

Wyniku pokazały, że nie ma różnicy w ilości wydalanego moczu pomiędzy grupami przyjmującymi napój kofeinowy i bezkofeinowy (6).

Czy Kawa Odwadnia – Podsumowanie

Jak pokazują wyniki badań przeprowadzonych zarówno na grupie osób o umiarkowanej aktywności fizycznej, jak i sportowców kawa spożywana w umiarkowanej ilości nie odwadnia organizmu.

Kofeina zawarta w kawie, choć posiada działanie diuretyczne, to jest ono słabe, a dodatkowo na skutek regularnego spożywania ulega ono dodatkowemu osłabieniu.

Spożycie kofeiny w ilości co najmniej 250-300 mg może skutkować krótkotrwałym wzrostem diurezy u osób, które na co dzień nie spożywają kofeiny lub miały przerwę przez kilka dni.

Jednak jak już wspomniałem, organizm nabywa jednak tolerancji na diuretyczne działanie kofeiny w ciągu kilku dni.

Spożywanie kawy w umiarkowanej ilości nie tylko nie odwadnia organizmu, ale wręcz ma właściwości nawadniające, bardzo zbliżone do picia zwykłej wody.

Bibliografia

• Bawa S. Kawa i herbata używka globalna. Cz.1: Występowanie kofeiny
  i jej spożycie w Polsce. Bezpieczeństwo i higiena żywności. 2008a; 11:
  12-15.
• Ronald J Maughan, Phillip Watson, Philip AA Cordery, Neil P Walsh, Samuel J Oliver, Alberto Dolci, Nidia Rodriguez-Sanchez, and Stuart DR Galloway Am J Clin Nutr 103: 717-723, 2016
• Killer SC, Blannin AK, Jeukendrup AE. No evidence of dehydration with moderate daily coffee intake: a counterbalanced cross-over study in a free-living population. PLoS One. 2014 Jan 9;9(1):e84154. doi: 10.1371/journal.pone.0084154. eCollection 2014.
• Armstrong, L. E. (2002). Caffeine, Body Fluid-Electrolyte Balance, and Exercise Performance, International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 12(2), 189-206.
• Ann C. Grandjean, Kristin J. Reimers, Karen E. Bannick & Mary C. Haven (2000) The Effect of Caffeinated, Non-Caffeinated, Caloric and Non-Caloric Beverages on Hydration, Journal of the American College of Nutrition, 19:5, 591-600, DOI: 10.1080/07315724.2000.10718956
• Wemple, R. D., D. R. Lamb, and K. H. McKeever. „Caffeine vs caffeine-free sports drinks: effects on urine production at rest and during prolonged exercise.” International journal of sports medicine 18.01 (1997): 40-46.